Ginekologia – odpowiedzi na często zadawane pytania
Jak często się badać u ginekologa?
Wizyta u ginekologa co 6 miesięcy, nawet jeśli pacjentka czuje się dobrze i nic jej nie niepokoi, to sytuacja idealna, niestety rzadko praktykowana. Na pewno wymagana, jeśli pacjentka stosuje leki hormonalne, środki antykoncepcyjne czy hormonalną terapię okresu około- i pomenopauzalnego.
Rutynowe, profilaktyczne wizyty u pacjentek niestosujących żadnych leków hormonalnych i z nieobciążonym wywiadem nowotworowym u siebie czy też w najbliższej rodzinie, powinny odbywać się co najmniej raz w roku.
Jak się przygotować do wizyty u ginekologa?
Najważniejszy jest termin związany z cyklem miesiączkowym. Idealny moment na wizytę u ginekologa to pierwsze 10 dni od daty zakończenia menstruacji.
Jeśli w trakcie wizyty ma być pobrana cytologia, to optymalnym momentem jest czas pomiędzy 10., a 20. dniem cyklu (zawsze licząc od 1. dnia zdecydowanego krwawienia miesiączkowego) – reguła ta dotyczy kobiet miesiączkujących co 28 dni. Jeśli długość cyklu jest inna, wystarczy pamiętać, że najlepszym momentem jest czas około 2-3 dni od zakończenia menstruacji do około 7 dni poprzedzających kolejna miesiączkę.
Żeby badanie było w pełni miarodajne, 2-3 dni przed wizytą pacjentka nie powinna stosować globulek dopochwowych, irygacji dopochwowych, nie powinna też współżyć. Jest to szczególnie ważne, jeśli na wizycie ma być pobrana cytologia ginekologiczna
W dniu wizyty nie należy stosować dezodorantów ani pudrów do higieny intymnej. Nie ma potrzeby depilacji z tej okazji, ale oczywiście zależy to od indywidualnych preferencji samej pacjentki.
O co zapyta lekarz na wizycie?
Jeśli pacjentka udaje się do lekarza, który wcześniej jej nie badał, na pewno zapyta o:
- wiek wystąpienia pierwszej w życiu miesiączki
- datę ostatniej miesiączki (zawsze podajemy pierwszy dzień ostatniego krwawienia miesiączkowego)
- długość cykli miesiączkowych (licząc od pierwszego dnia miesiączki do ostatniego dnia przed wystąpieniem kolejnej menstruacji)
- czy cykle są regularne
- obfitość i długość krwawień jak również stopień nasilenia bólu w trakcie krwawienia
- występowanie zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
- czy pacjentka jest aktywna seksualnie i czy ma stałego partnera
- czy podczas zbliżeń pacjentka odczuwa jakieś niepokojące dolegliwości (np.: ból, suchość pochwy, pieczenie, krwawienia…..)
- stosowane metody antykoncepcji lub chęć ich zastosowania
- wyniki poprzednich badań cytologicznych, USG czy też wymazów (jeśli były wykonywane)
- ilość przebytych ciąż, sposób ich zakończenia
- przeszłość chorobową: przebyte zabiegi operacyjne, hospitalizacje, choroby przewlekłe, stosowane w przeszłości lub obecnie leki
- wywiad rodzinny: czy ktoś z najbliższej rodziny chorował na raka piersi, jajnika, szyjki macicy, jelita grubego, nerek czy tarczycy
- plany prokreacyjne, czy pacjentka planuje ciążę i jak się do tego przygotowuje, czy przedłuża się czas starań o ciążę
Jaki jest optymalny czas na wykonanie cytologii ginekologicznej?
- zalecanym momentem jest czas pomiędzy 10., a 20. dniem cyklu (zawsze licząc od 1. dnia zdecydowanego krwawienia miesiączkowego) – reguła ta dotyczy kobiet miesiączkujących co 28 dni. Jeśli długość cyklu jest inna, wystarczy pamiętać, że najlepszym momentem jest czas około 2-3 dni od zakończenia menstruacji do około 7 dni poprzedzających kolejna miesiączkę.
- żeby badanie było w pełni miarodajne, 2-3 dni przed wizytą, pacjentka nie powinna stosować globulek dopochwowych, irygacji dopochwowych, tamponów ani nie powinna współżyć.
- nie musi wyjmować ringu dopochwowego, jeśli stosuje taką właśnie metodę antykoncepcji.
- cytologia nie będzie pobrana, jeśli pacjentka zgłasza upławy, dyskomfort, a lekarz na wizycie stwierdza stan zapalny dróg rodnych. Badanie może być przeprowadzone dopiero po wyleczeniu takich dolegliwości.
- krwawienie w środku cyklu, w niektórych przypadkach, nie stanowi przeciwwskazania do pobrania cytologii, gdyż może to być pierwszy objaw raka szyjki macicy. W takich przypadkach o pobraniu cytologii decyduje lekarz
- badanie cytologiczne powinno być wykonywane raz w roku, chyba że wystąpią wskazania do jego wykonywania w krótszych odstępach czasu
- pierwsze w życiu badanie cytologiczne powinno być wykonane w wieku około 24 lat. Jeśli pacjentka rozpoczęła współżycie wcześniej, to powinna mieć pobraną cytologię najpóźniej do roku czasu od momentu rozpoczęcia współżycia.
Jaki jest optymalny czas na wykonanie USG piersi?
- usg piersi – czyli sono mammografia – to badanie bezpieczne, nieinwazyjne, bezbolesne, właściwie nie ma do niego żadnych przeciwwskazań ani ograniczeń wiekowych.
- może być wykonywane wielokrotnie, nawet w krótkich odstępach czasu.
- może być wykonywane u kobiet będących w ciąży i karmiących piersią
- jest podstawowym badaniem obrazowym piersi dla kobiet do 40tego roku życia. Po tym wieku czułość tego badania spada, ale może ono być ważnym elementem badań kompleksowych, uzupełnieniem mammografii, zwłaszcza u kobiet z zachowaną tzw. „gruczołową strukturą piersi”
- optymalnym momentem na wykonanie USG piersi jest okres pomiędzy 4., a 10. dniem cyklu, oczywiście nie dotyczy to kobiet, które z różnych przyczyn nie miesiączkują. Terminy kontrolnych badań USG piersi w tej grupie kobiet, ustala lekarz prowadzący indywidualnie dla każdej pacjentki.
Jakie są wskazania do wykonania USG piersi?
- wiek powyżej 25 roku życia – wykonywane raz w roku stanowi bardzo ważny element rutynowego badania profilaktycznego u każdej kobiety
- planowanie rozpoczęcia stosowania antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej (uzupełnienie mammografii)
- planowanie ciąży
- stosowanie antykoncepcji hormonalnej, hormonalnej terapii zastępczej (badanie regularne)
- jako uzupełnienie mammografii u kobiet powyżej 40. roku życia z zachowaną tzw. „gruczołową strukturą piersi”
- diagnostyka wyczuwalnych guzków i zgrubień w piersiach
- przy objawach zapalenia gruczołu piersiowego
- przypadku wycieku z brodawki sutkowej (mleczny, zielonkawy, brunatny, krwisty)
- po urazach piersi
- u kobiet karmiących przy podejrzeniu torbieli, zastoju, stanu zapalnego, guza
- pojawienie się zaczerwienienia skóry na piersi, pomarszczenie skóry, wciągnięcie brodawki sutkowej, zmiany kształtu, symetrii piersi
- przed planowanym zabiegiem wszczepienia implantów piersi, jak również regularna kontrola po ich wszczepieniu
Bardzo ważne jest, aby pacjentka przyniosła ze sobą opisy, wyniki i zdjęcia poprzednich badań: USG, mammografii, biopsji i badań histopatologicznych, jak również wypisy ze szpitala, jeśli były wykonywane jakieś zabiegi w obrębie gruczołów sutkowych.
Kiedy powinnam pierwszy raz w życiu zgłosić się do ginekologa?
Czy będąc w ciąży mogę iść do stomatologa?
Oczywiście, że tak. Jest to wręcz zalecane. Jeśli ciężarna nie odczuwa żadnych niepokojących dolegliwości, obowiązkowa wizyta u stomatologa powinna odbyć się między 4., a 6. miesiącem ciąży. W trakcie takiej wizyty stomatolog powinien wykonać:
- profesjonalne oczyszczenie zębów z osadów i płytki nazębnej
- usunięcie złogów nazębnych
- usunięcie nawisających, „starych” wypełnień
- wdrożenie prawidłowych nawyków higienicznych
Najczęstsze patologie, które zdarzają się w ciąży to:
- zapalenia przyzębia – każdy proces przewlekły może być źródłem oddziaływania bakteryjnego, toksycznego, alergicznego bądź nerwowego na organizm. Toksyny i antygeny bakteryjne, przenikając z ogniska zębowego, mogą przechodzić przez barierę łożyska i powodować: poronienia, porody przedwczesne, intoksykację płodu, zahamowanie rozwoju płodu, stany zapalne narządu rodnego w połogu, zwiększoną zachorowalność noworodków.
- ciążowe zapalenie dziąseł – najczęstsze w II trymestrze
- guz ciążowy: ropotwórczy naczyniak, który łatwo krwawi
Rozwija się już czasem w I trym i ustępuje samoistnie po porodzie, gdy utrudnia przyjmowanie pokarmów i boli może być konieczne jego usunięcie chirurgiczne, co zdarza się na szczęście niezmiernie rzadko.
Czy będąc w ciąży mogę mieć podane znieczulenie do leczenia zębów lub ekstrakcji zęba?
Jak najbardziej. Może być z adrenaliną – wykazano, że ilość adrenaliny wydzielana podczas stresu bólowego jest większa niż ta, którą pacjentka otrzymałaby po prawidłowo podanym znieczuleniu.