Ginekologia – odpowiedzi na często zadawane pytania

Jak często się badać u ginekologa?

Wizyta u ginekologa co 6 miesięcy, nawet jeśli pacjentka czuje się dobrze i nic jej nie niepokoi, to sytuacja idealna, niestety rzadko praktykowana. Na pewno wymagana, jeśli pacjentka stosuje leki hormonalne, środki antykoncepcyjne  czy hormonalną terapię okresu około- i pomenopauzalnego.

Rutynowe, profilaktyczne wizyty u pacjentek niestosujących żadnych leków hormonalnych i  z nieobciążonym wywiadem nowotworowym u siebie czy też w najbliższej rodzinie, powinny odbywać się co najmniej raz w roku.

Jak się przygotować do wizyty u ginekologa?

Najważniejszy jest termin związany z cyklem miesiączkowym. Idealny moment na wizytę u ginekologa to pierwsze 10 dni od daty zakończenia menstruacji.

Jeśli w trakcie wizyty ma być pobrana cytologia, to optymalnym momentem jest czas pomiędzy 10., a 20.  dniem cyklu (zawsze licząc od 1. dnia zdecydowanego krwawienia miesiączkowego) – reguła ta dotyczy kobiet miesiączkujących co 28 dni. Jeśli długość cyklu jest inna, wystarczy pamiętać, że najlepszym momentem jest czas około 2-3 dni od zakończenia menstruacji do około 7 dni poprzedzających kolejna miesiączkę.

Żeby badanie było w pełni miarodajne, 2-3 dni przed wizytą pacjentka nie powinna stosować globulek dopochwowych, irygacji dopochwowych, nie powinna też współżyć. Jest to szczególnie ważne, jeśli na wizycie ma być pobrana cytologia ginekologiczna

W dniu wizyty nie należy stosować dezodorantów ani pudrów do higieny intymnej. Nie ma potrzeby depilacji z tej okazji, ale oczywiście zależy to od indywidualnych preferencji samej pacjentki.

O co zapyta lekarz na wizycie?

Jeśli pacjentka udaje się do lekarza, który wcześniej jej nie badał, na pewno zapyta o:

  • wiek wystąpienia pierwszej w życiu miesiączki
  • datę ostatniej miesiączki (zawsze podajemy pierwszy dzień ostatniego krwawienia miesiączkowego)
  • długość cykli miesiączkowych (licząc od pierwszego dnia miesiączki do ostatniego dnia przed wystąpieniem kolejnej menstruacji)
  • czy cykle są regularne
  • obfitość i długość krwawień jak również stopień nasilenia bólu w trakcie krwawienia
  • występowanie zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
  • czy pacjentka jest aktywna seksualnie i czy ma stałego partnera
  • czy podczas zbliżeń pacjentka odczuwa jakieś niepokojące dolegliwości (np.: ból, suchość pochwy, pieczenie, krwawienia…..)
  • stosowane metody antykoncepcji lub chęć ich zastosowania
  • wyniki poprzednich badań cytologicznych, USG czy też wymazów (jeśli były wykonywane)
  • ilość przebytych ciąż, sposób ich zakończenia
  • przeszłość chorobową: przebyte zabiegi operacyjne, hospitalizacje, choroby przewlekłe, stosowane w przeszłości lub obecnie leki
  • wywiad rodzinny: czy ktoś z najbliższej rodziny chorował na raka piersi, jajnika, szyjki macicy, jelita grubego, nerek czy tarczycy
  • plany prokreacyjne, czy pacjentka planuje ciążę i jak się do tego przygotowuje, czy przedłuża się czas starań o ciążę

Jaki jest optymalny czas na wykonanie cytologii ginekologicznej?

  • zalecanym momentem jest czas pomiędzy 10., a 20. dniem cyklu (zawsze licząc od 1. dnia zdecydowanego krwawienia miesiączkowego) – reguła ta dotyczy kobiet miesiączkujących co 28 dni. Jeśli długość cyklu jest inna, wystarczy pamiętać, że najlepszym momentem jest czas około 2-3 dni od zakończenia menstruacji do około 7 dni poprzedzających kolejna miesiączkę.
  • żeby badanie było w pełni miarodajne, 2-3 dni przed wizytą, pacjentka nie powinna stosować globulek dopochwowych, irygacji dopochwowych, tamponów ani nie powinna współżyć.
  • nie musi wyjmować ringu dopochwowego, jeśli stosuje taką właśnie metodę antykoncepcji.
  • cytologia nie będzie pobrana, jeśli pacjentka zgłasza upławy, dyskomfort, a lekarz na wizycie stwierdza stan zapalny dróg rodnych. Badanie może być przeprowadzone dopiero po wyleczeniu takich dolegliwości.
  • krwawienie w środku cyklu, w niektórych przypadkach, nie stanowi przeciwwskazania do pobrania cytologii, gdyż może to być pierwszy objaw raka szyjki macicy. W takich przypadkach o pobraniu cytologii decyduje lekarz
  • badanie cytologiczne powinno być wykonywane raz w roku, chyba że wystąpią wskazania do jego wykonywania w krótszych odstępach czasu
  • pierwsze w życiu badanie cytologiczne powinno być wykonane w wieku około 24 lat. Jeśli pacjentka rozpoczęła współżycie wcześniej, to powinna mieć pobraną cytologię najpóźniej do roku czasu od momentu rozpoczęcia współżycia.

Jaki jest optymalny czas na wykonanie USG piersi?

  • usg piersi – czyli sono mammografia – to badanie bezpieczne, nieinwazyjne, bezbolesne, właściwie nie ma do niego żadnych przeciwwskazań ani ograniczeń wiekowych.
  • może być wykonywane wielokrotnie, nawet w krótkich odstępach czasu.
  • może być wykonywane u kobiet będących w ciąży i karmiących piersią
  • jest podstawowym badaniem obrazowym piersi dla kobiet do 40tego roku życia. Po tym wieku czułość tego badania spada, ale może ono  być ważnym elementem badań kompleksowych,  uzupełnieniem mammografii, zwłaszcza u kobiet z zachowaną tzw. „gruczołową strukturą piersi”
  • optymalnym momentem na wykonanie USG piersi jest okres pomiędzy 4., a 10. dniem cyklu, oczywiście nie dotyczy to kobiet, które z różnych przyczyn nie miesiączkują. Terminy kontrolnych badań USG piersi w tej grupie kobiet, ustala lekarz prowadzący indywidualnie dla każdej pacjentki.

Jakie są wskazania do wykonania USG piersi?

  • wiek powyżej 25 roku życia – wykonywane raz w roku stanowi bardzo ważny element rutynowego badania profilaktycznego u każdej kobiety
  • planowanie rozpoczęcia stosowania antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej (uzupełnienie mammografii)
  • planowanie ciąży
  • stosowanie antykoncepcji hormonalnej, hormonalnej terapii zastępczej (badanie regularne)
  • jako uzupełnienie mammografii u kobiet powyżej 40. roku życia z zachowaną tzw. „gruczołową strukturą piersi”
  • diagnostyka wyczuwalnych guzków i zgrubień w piersiach
  • przy objawach zapalenia gruczołu piersiowego
  • przypadku wycieku z brodawki sutkowej (mleczny, zielonkawy, brunatny, krwisty)
  • po urazach piersi
  • u kobiet karmiących przy podejrzeniu torbieli, zastoju, stanu zapalnego, guza
  • pojawienie się zaczerwienienia skóry na piersi, pomarszczenie skóry, wciągnięcie brodawki sutkowej, zmiany kształtu, symetrii piersi
  • przed planowanym zabiegiem wszczepienia implantów piersi, jak również  regularna kontrola po ich wszczepieniu

Bardzo ważne jest, aby pacjentka przyniosła ze sobą opisy, wyniki  i zdjęcia poprzednich badań: USG, mammografii, biopsji i badań histopatologicznych, jak również wypisy ze szpitala, jeśli były wykonywane jakieś zabiegi w obrębie gruczołów sutkowych.

Kiedy powinnam pierwszy raz w życiu zgłosić się do ginekologa?

Czy będąc w ciąży mogę iść do stomatologa?

Oczywiście, że tak. Jest to wręcz zalecane. Jeśli ciężarna nie odczuwa żadnych niepokojących dolegliwości, obowiązkowa wizyta u stomatologa powinna odbyć się między 4., a 6. miesiącem ciąży. W  trakcie takiej wizyty stomatolog powinien wykonać:

  • profesjonalne oczyszczenie zębów z osadów i płytki nazębnej
  • usunięcie złogów nazębnych
  • usunięcie nawisających, „starych” wypełnień
  • wdrożenie prawidłowych nawyków higienicznych

Najczęstsze patologie, które zdarzają się w ciąży to:

  • zapalenia przyzębia – każdy proces przewlekły może być źródłem oddziaływania bakteryjnego, toksycznego, alergicznego bądź nerwowego na organizm. Toksyny i antygeny bakteryjne, przenikając z ogniska zębowego, mogą przechodzić przez barierę łożyska i powodować: poronienia, porody przedwczesne, intoksykację płodu, zahamowanie rozwoju płodu, stany zapalne narządu rodnego w połogu, zwiększoną zachorowalność noworodków.
  • ciążowe zapalenie dziąseł – najczęstsze w II trymestrze
  • guz ciążowy: ropotwórczy naczyniak, który łatwo krwawi
    Rozwija się już czasem w I trym i ustępuje samoistnie po porodzie, gdy utrudnia przyjmowanie pokarmów i boli może być konieczne jego usunięcie chirurgiczne, co zdarza się na szczęście niezmiernie rzadko.

Czy będąc w ciąży mogę mieć podane znieczulenie do leczenia zębów lub ekstrakcji zęba?

Jak najbardziej. Może być z adrenaliną – wykazano, że ilość adrenaliny wydzielana podczas stresu bólowego jest większa niż ta, którą pacjentka otrzymałaby po prawidłowo podanym znieczuleniu.